11 kwietnia obchodzimy Światowy Dzień Choroby Parkinsona, która dotyka ok. 1% seniorów. Pierwsze objawy widoczne są najczęściej między 50 a 60 rokiem życia. Każdy z nas się starzeje, warto zatem zawczasu wiedzieć jak walczyć z objawami choroby…
Na czym polega choroba Parkinsona?
Jest to choroba polegająca na zwyrodnieniu układu nerwowego, a dokładnie „śmierci” komórek nerwowych umiejscowionych w istocie czarnej i produkujących dopaminę – neuroprzekaźnik odpowiedzialny między innymi za prawidłową funkcję układu ruchu oraz stan emocjonalny.
Jakie są objawy choroby?
Pierwsze, niewinnie dające o sobie znak objawy to drżenie rąk oraz trudności w poruszaniu, połączone z bólem i sztywnością mięśni. Wraz z pogłębiającym się niedoborem dopaminy, dochodzi do stopniowego pogłębiania objawów. Nawet osoby, które kiedyś wykazywały się pełną sprawnością fizyczną zaczynają mieć problemy z poruszaniem. Pacjenci stawiają drobne kroczki, ich chód staje się niepewny i tzw. szurający. Obserwowane są również problemy z rozpoczęciem ruchu oraz uzyskaniem wyprostowanej postawy ciała. Charakterystyczna jest także zmiana pisma, kiedyś duże przejrzyste litery wychodzące spod pióra chorego zmieniają się w coraz mniejsze, niewyraźne literki. Często dochodzi również do zmiany głosu i zaburzeń mowy, co sprawia, że pacjent ma problem z artykułowaniem swoich potrzeb. Narastające objawy niejednokrotnie prowadzą do obniżenia nastroju, a także stanów depresyjnych. Coraz większe poczucie braku samodzielności skutkuje wielomiesięcznym przygnębieniem.
Jakie znaczenie w chorobie Parkinsona odgrywa dieta?
Dieta pacjenta cierpiącego na chorobę Parkinsona może być zarówno sprzymierzeńcem jak i wrogiem. Właściwie dostosowany do sposobu leczenia jadłospis może skutecznie zmniejszyć uciążliwość objawów.
Kaloryczność diety – podobnie jak w innych chorobach neurologicznych należy zwiększyć ilość spożywanych kalorii w momencie wystąpienia zaburzeń ruchowych. Działanie to pozwoli zapobiec, częstemu w chorobie Parkinsona, zmniejszeniu masy ciała. Warto pamiętać, że dodatkowe kalorie powinny pochodzić ze spożycia węglowodanów złożonych (warzyw oraz produktów zbożowych z pełnego przemiału) oraz kwasów tłuszczowych nienasyconych (tłuszczów pochodzenia roślinnego).
Ograniczenie białka – najczęściej stosowanym lekiem w chorobie Parkinsona jest lewodopa (L-DOPA), aminokwas, który w organizmie człowieka ulega przemianie do dopaminy, której brakuje w mózgu. Wchłaniana jest z jelit i przenoszona do mózgu w ten sam sposób co aminokwasy obecne w pożywieniu (np. walina, leucyna, tyrozyna), a zatem dochodzi do konkurencji w zakresie wchłaniania. Chorzy leczeni preparatami lewodopy powinni spożywać mniejszą ilość białka.
Uwaga! Jeśli ograniczenie ilości białka nie wystarcza, aby pozbyć się dolegliwości chorobowych, warto zrezygnować ze spożycia produktów białkowych podczas śniadania i obiadu, na rzecz kolacji. Zamiana ta powoduje zwiększenie działania lewodopy, a tym samym wydłuża sprawność pacjenta w ciągu dnia.
Błonnik – częstym problemem pacjentów chorych na Parkinsona są zaparcia. W celu ich zapobiegania zaleca się zwiększone spożycie produktów obfitujących w błonnik takich jak warzywa, owoce i produkty zbożowe z pełnego przemiału. Ograniczeniu powinny podlegać produkty zmniejszające perystaltykę jelit (np. ryż biały, banany czy mąka ziemniaczana).
Niedociśnienie ortostatyczne – osoby chore często zmieniając pozycję z leżącej na stojącą borykają się z nagłym obniżeniem ciśnienia tętniczego, które może prowadzić do zawrotów głowy a nawet upadku. Aby pozbyć się problemu warto w ciągu dnia wypijać ok. 5-7 szklanek wody z dodatkiem soli.
Zaburzenia w oddawaniu i nietrzymaniu moczu – niejednokrotnie konieczność częstego korzystania z toalety, zwłaszcza nocą jest przyczyną zwiększonego stresu pacjenta. Zmniejszenie ilości wypijanych płynów w godzinach wieczornych pomoże zadbać o spokojny sen chorego.
Wzmożona potliwość – zaburzenia termoregulacji także dotyczą chorych na Parkinsona. Podawanie odpowiedniej ilości płynów oraz chłodnych posiłków podczas uczucia ciepła powinno zmniejszyć wstydliwą potliwość.
Zaburzenia połykania – dotyczą prawie 40% chorych i niejednokrotnie prowadzą do niedowagi oraz niedożywienia. W takich przypadkach wskazane są potrawy o papkowatej konsystencji, świetnie sprawdzają się zupy kremy i musy owocowe.
Pamiętaj prawidłowo skomponowana dieta pozwoli cieszyć się dobrą kondycją jeszcze wiele lat od wystąpienia pierwszych objawów.
Ciekawostka
Chorzy na Parkinsona miłośnicy bobu powinni ograniczyć jego spożycie, gdyż zmniejsza wchłanianie lewodopy.
Dietetyk Justyna Walerowska-Madej