Pożywienie, jakie codziennie zjadamy, ma wpływ nie tylko na masę ciała, poziom sytości, odporność organizmu, ale również na stan naszego centralnego układu nerwowego. W czasopismach naukowych pojawia się coraz więcej doniesień o tym, że dieta może wpływać na poprawę lub pogorszenie naszej sprawności intelektualnej.
Coraz częściej mówi się o tzw. „brain food”, czyli produktach, które zwiększają zdolności poznawcze, ochraniają mózg i spowalniają procesy starzenia. Wiele doniesień naukowych ukazuje wagę odpowiednio dobranych produktów w diecie, wpływających na zmniejszenie uczucia zmęczenia, zły nastrój, a nawet depresję.
Głównym składnikiem do pracy mózgu jest glukoza, która dostarczana regularnie, w porcjach posiłków w ciągu dnia, zapewnia utrzymanie stałego stężenie tej substancji. Już pierwszy posiłek zjedzony rano po przebudzeniu jest istotny, a kolejne pojawiające się w odstępach trzy-czterogodzinnych zapewniają mózgowi stały dopływ „paliwa” do sprawnego i wydajnego działania. Nie znaczy to jednak, że należy jeść słodycze, ponieważ zbyt wysoki poziom glukozy we krwi obniża sprawność mózgu.
Kanadyjskie badania żywieniowe przeprowadzone wśród uczniów klas piątych pokazały, że im bardziej urozmaicona dieta ( bogata w warzywa, owoce, ryby, a uboga w tłuszcze nasycone), tym lepsze wyniki w nauce wśród tych dzieci. Zatem ważne jest, aby włączać różne produkty do diety, co może zapobiegać niedoborom pokarmowym, a tym samym osłabianiu sprawności mózgu.
Niedobór żelaza dostarczanego w posiłkach pogarsza zaopatrywanie organizmu w tlen, co w rezultacie powoduje uczucie zmęczenia, zdenerwowanie i trudności z koncentracją. Aby zapobiec tym stanom należy włączać do diety żelazo dwuwartościowe (czerwone mięso i jego przetwory oraz podroby), które jest budulcem krwinek czerwonych i reguluje rozprowadzanie tlenu do komórek organizmu. Niedobór witaminy PP, której najlepszym źródłem są mięso, otręby pszenne, kasza jęczmienna, rośliny strączkowe oraz ryby może spowodować osłabienie pamięci. Niski poziom magnezu w diecie w sezonie wiosennym sprawia, że bywamy senni albo rozdrażnieni. Dobrym źródłem magnezu są grube kasze, chleb razowy, kakao, orzechy.
Potrawy bogate w białko, takie jak ryby, cielęcina, chudy drób (kurczak, indyk) czy rośliny strączkowe, spożywane wraz z warzywami i produktami z pełnych ziaren zbóż powodują wzrost poziomu tyrozyny w mózgu. Badania naukowe wykazały, że tyrozyna wpływa na odczucie przypływu pozytywnej energii i poprawia koncentrację.
Dzięki obecności dużej ilości antyoksydantów w diecie można spowolnić procesy degeneracyjne układu nerwowego i wpłynąć na poprawę pamięci. Źródła najsilniej działających antyoksydantów takich jak polifenole to jagody, sok winogronowy, a także inne jak kakao, orzechy i oliwa z oliwek.
Aby chronić i wzmacniać działanie układu nerwowego oraz jego połączeń między poszczególnymi neuronami, poprawić zdolność i prędkość przesyłania sygnałów poprzez uszczelnianie osłonek mielinowych wokół neuronów potrzebne są wielonienasycone kwasy tłuszczowe omega-3, które znajdują się w dużych ilościach w morskich rybach i owocach morza, a także w awokado i olejach roślinnych.
Pomocna w stanach przemęczenia i stresu oraz do prawidłowego działania neuronów jest lecytyna znajdująca się w orzeszkach ziemnych, soi, kiełkach pszenicy.
Badania nad żywnością odpowiednią dla poprawy pracy mózgu znajdują się dopiero w początkowym etapie. Naukowcy są zgodni co do tego, że nie należy przesadzać z ilością “dobroczynnych” substancji, ponieważ ich nadmiar nie daje lepszego efektu, ale wręcz przeciwnie, może spowodować pogorszenie efektywności i sprawności intelektualnej naszego mózgu.
Mgr inż. Aleksandra Kubacka