Pęd życia, stres, brak czasu, śmieciowe jedzenie bogate w nasycone kwasy tłuszczowe, nadmiar cukru i soli w diecie… Wszystko to powoduje, że stajemy się podatni na różne choroby. Może to być zwykłe przeziębienie, angina lub zaburzenia ze strony układu pokarmowego. Jednak grożą nam również poważniejsze schorzenia jak cukrzyca, nadciśnienie tętnicze, miażdżyca. Warto pomyśleć o naturalnym sposobie, w jaki możemy wzmocnić swoją odporność i pomóc naszemu sercu.
Olej lniany, z pestek dyni, budwigowy, rydzowy, rzepakowy, z orzechów włoskich, z pestek winogron, z wiesiołka… Na rynku dostępne jest całe bogactwo olei, które mają zbawienny wpływ na nasze zdrowie.
Co tkwi w olejach?
W przeciwieństwie do tłuszczy pochodzenia zwierzęcego stanowią doskonałe źródło NNKT, czyli niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych.
- Jednonienasycone kwasy tłuszczowe – korzystnie działają na układ krwionośny, przeciwdziałając miażdżycy, chorobie niedokrwiennej serca i nadciśnieniu tętniczemu.
- Wielonienasycone kwasy tłuszczowe – w tym Omega-3 ( kwas alfa-linolenowy) i Omega-6 ( kwas linolenowy). Zmniejszają ryzyko arytmii serca, obniżają poziom trójglicerydów i LDL, tzw. „złego cholesterolu”, podwyższając HDL – czyli „dobry cholesterol”, usprawniają pracę mózgu, wspomagają leczenie stanów zapalnych i łagodzą bóle reumatoidalne. Poprawiają stan skóry, włosów, paznokci, wspomagają układ nerwowy, działają antydepresyjnie, przeciwdziałają cukrzycy typu 2, pomagają regulować funkcjonowanie wątroby i nerek, mają działanie przeciwbólowe.
- Zawierają również witaminę E, tzw. „witaminę młodości”.
Organizm człowieka nie potrafi sam wytworzyć NNKT, a są one konieczne dla zachowania zdrowia. Stąd tak ważne jest ich dostarczanie wraz z pożywieniem.
Oleje roślinne zawierają tylko nieznaczną ilość NKT (nasycone kwasy tłuszczowe), które potrzebne są do produkcji niektórych hormonów i pozyskiwania energii.
Zapotrzebowanie dorosłej osoby na kwasy tłuszczowe omega-6 wynosi średnio 5 g dziennie, zaś omega-3 wynosi średnio 1 g dziennie. Według Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego zalecana proporcja między omega-6 i omega-3 powinna wynosić 4:1. Dieta dla serca czytaj tutaj.
Źródła niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych:
- Omega-6: oliwa z oliwek, olej słonecznikowy, olej kukurydziany, olej sojowy, olej sezamowy oraz olej z wiesiołka.
- Omega -3: olej rzepakowy, olej lniany, olej z pestek dyni, olej z orzechów włoskich.
Uwaga! Pamiętaj, że oleje są wysokokaloryczne, nie można więc spożywać ich bezkarnie w nadmiernych ilościach.
Inne źródła kwasów omega-3 i omega-6: ryby, orzechy, migdały, nasiona (słonecznik, dynia, sezam, siemię lniane), kiełki pszenicy, ziarna soi, tłuste ryby (makrela, łosoś, tuńczyk), owoc morza, tran.
Zastosowanie olei:
– jako dodatek do ziemniaków, pieczywa, kasz, sera, ryb, mięs,
– do przygotowywania sosu Winegret, majonezów, czy dresingów,
Pamiętaj! Dodawaj olej do już przygotowanej potrawy, aby nie stracił on swoich drogocennych właściwości.
Kilka słów o procesie tłoczenia na zimno.
Aby zachować wszystkie wartości odżywcze zawarte w ziarnie, należy poddać je procesowi tłoczenia na zimno w specjalnie zaprojektowanych prasach ślimakowych. Temperatura panująca podczas takiej obróbki nie powinna przekraczać 40°C. Ważne są również odpowiednie parametry technologiczne prasy (stosunek obrotów silnika do ciśnienia prasy), co pozwala na uzyskanie oleju o niezmienionych parametrach biochemicznych, mających cechy oleju dziewiczego (extra vergine). Zatem olej dziewiczy to taki, który po wydobyciu z roślin oleistych zachowuje dokładnie taki sam skład biochemiczny, jaki znajduje się w nasionach tychże roślin przed obróbką. Następnie wytłoczony olej natychmiast zostaje schłodzony do temperatury 4-10°C, chroniony jest również przed dostępem światła oraz powietrza ze względu na wysoką podatność NNKT na procesy oksydacyjne (utlenianie). Z tego względu oleje tłoczone na zimno powinny być przechowywane w ciemnych butelkach, w lodówce, przez czas ok 3 miesięcy.
Ela Klimorowska – studentka dietetyki