Imbir
Jako przyprawa wykorzystywane jest kłącze imbiru. Ma ono charakterystyczny ostry, lekko cytrynowy zapach oraz palący smak, dzięki czemu wykorzystywane jest do wielu potraw. W kulturze arabskiej imbir uznawany jest za silny afrodyzjak. Składnikom imbiru przypisuje się właściwości lecznicze – przeciwzapalne, przeciwbólowe, przeciwgorączkowe (gingerole, szogaole). Imbir to również źródło lecytyny oraz witaminy C, niacyny, a także witaminy A. W tradycyjnej medycynie Wschodu przyprawa ta stosowana jest w przeziębieniach, jako środek napotny i rozgrzewający. Propozycje zastosowania imbiru w kuchni znajdziesz tutaj.
Chili
Kapsaicyna to związek, który odpowiada za właściwości rozgrzewające różnych gatunków papryk, w tym chili. Substancja ta wiąże się z receptorami znajdującymi się na zakończeniach neuronów czuciowych, a następnie indukuje zachodzenie reakcji, których skutkiem jest m.in. odczucie bólu oraz ciepła. Wykazano, że kapsaicyna wpływa na termoregulację, a przez to pośrednio na wydatek energetyczny organizmu. Po spożyciu, np. papryczki chili, początkowo następuje rozszerzenie naczyń krwionośnych i utrata ciepła, a w dalszej kolejności wzrost tempa metabolizmu, co skutkuje podwyższeniem temperatury ciała i pobudzeniem organizmu do spalania kalorii.
Czerwone strąki chili są bardzo ostre, żółte – średnio ostre, zielone – łagodne, a pomarańczowe – bardzo łagodne. Jedną z najostrzejszych odmian papryki jest habanero. Chili można dodawać w zasadzie do wszystkich potraw: zarówno słodkich (czekolada, dżem truskawkowy), jak i słonych (chili con carne, placków, makaronu czy ryb). Chili możemy kupić w postaci świeżej, suszonej, pieprzu kajeńskiego (cayenne) oraz chili w proszku.
Kurkuma
Kurkuma jest jedną z najpopularniejszych przypraw kuchni azjatyckiej. Składnikami korzenia rośliny Curcuma longa są głównie olejki eteryczne oraz substancje gorzkie, które nadają kurkumie pikantny i nieco gorzkawy smak. Ze względu na swój intensywny żółty kolor była początkowo wykorzystywana jako barwnik, dopiero w późniejszym czasie jako przyprawa. Oprócz właściwości rozgrzewających, kurkuma wykazuje pobudzające apetyt oraz wzmacniające żołądek. Wspomaga trawienie poprzez działanie żółciopędne.
Kurkuma jest mocną przyprawą, dlatego należy stosować ją bardzo oszczędnie. Dodawajmy ją pod sam koniec gotowania, tuż przed podaniem na stół – w przeciwnym razie potrawa będzie miała gorzki smak. Kurkumę możemy kupić suszoną i mieloną, jest także składnikiem prawie każdej mieszanki przypraw typu curry.
Cynamon
Cynamon pozyskiwany jest z kory cynamonowca. Składniki olejku z kory wykazują właściwości bakteriobójcze, grzybobójcze i dezynfekujące, dzięki czemu znalazł on zastosowane w lecznictwie. Olejek podawany jest również przy braku apetytu, w skurczach jelit, wzdęciach i biegunkach. Pojawiły się również doniesienia naukowe, że wysokie spożycie cynamonu (powyżej 1 g na dobę) może obniżać poziom glukozy, trójglicerydów oraz cholesterolu u chorych na cukrzycę typu 2.
Cynamon to nie tylko zdrowie, ale również smak. Okres zimowy nieodłącznie kojarzy się ze Świętami oraz domem pachnącym cynamonem. Najczęściej dodajemy go do potraw na słodko. Oto kilka propozycji smacznego i zdrowego wykorzystania cynamonu na obiad i zimowe wieczory:
- Razowa szarlotka z rodzynkami i orzechami
- Omlet z musem śliwkowym
- Pełnoziarniste spaghetti na słodko z twarogiem
- Ryż na mleku sojowym z jabłkiem i rodzynkami
- Cynamonowe babeczki z fasoli
Przyprawy, które wybieramy przygotowując potrawy, wpływają na nasze zdrowie. Ważne jest zatem by wybierać te najbardziej naturalne, składające się z pojedynczych składników. Unikajmy mieszanek przypraw, zwłaszcza jeśli zawierają dodatek soli i/lub konserwantów czy innych dodatków E.
mgr Katarzyna Pałubicka – dietetyk